KRIMINALISTIKث
-اka është Kriminalistika-është disciplinë shkencore e cila mbron shoqërinë nga kriminaliteti,studion dhe i përpunon metodat dhe mjetet teknike për gjërmimin,fiksimin dhe kryerjen e provave me qëllim të zbulimit ,hetimit dhe gjykimit dhe parandalimit të veprave penale.
- Metodat e identifikimit në kriminalistikë janë:Teknike,Taktike dhe Metodike
-TEKNIKA E KRIMINALISTIKثS-është degë e kriminalistikës e cila merret më zbulimin,përsosjen e metodave më të përshtatshme tekniko-shkencore,për regjstrimin dhe identifikimin e personave,sigurimin dhe trajtimin material të gjurmëve dhe lëndëve të veprave penale.Teknika kriminalstike ndahet në:regjistruese,hetimore dhe operative
--Teknika hetimore-studion regjistrimin e gjurmëve dhe sendeve materiale të veprave penale.
-Teknika regjistruese- gjenë dhe përsos metodat dhe mjetet e përshtatshme shkencore për regjsitrimin dhe identifikimin tekniko-kriminalistike të personave,kufomave,sendeve dhe gjurmëve.
-Fazat e teknikës kriminalistike-Etike,Mistike,Ligjore dhe e ebindjes së lirë.
-Taktika kriminalistike-
-Metodika kriminalistike-shfrytëzon mjetet m teknikës kriminalistike dhe rekomandimet taktike me qëllim të zbulimit dhe sqarimit të veprave penale veç e veç.
-ADN-është mëtoda më e suksesshme për arsye se idëntifikon personin në bazë të gjurmëve gjenetike sepse molekulat e ADN-së janë të vetmet molekula që kanë aftësi të riprodhojnë vetveten.Ato bazohen në faktin se asnjë qenie njerqzore nuk ka trashegimi të njëjtë gjenetike.
-ALIBIA-deklaratë e rrjeshme e kryesit të veprës penale i cili mindohet ta fsheh krimin e bërë,p.sh.dekalron se nuk ka qene ne vendin e ngjarjes.
-PROVA-është objekt i të provuarit,tërësia e fakteve ,konstatimi i të cilave është i nevojshëm për zgjidhjen e drejtë të një çështjeje penale.
-Pyetjet e “arta” të Kriminalistikës janë:اka?,Kush?,Kur?,Ku?,Si?,Me çka?,Pse?,Kënd ose çka?,Me kë?
-Dispozitat procedurale caktojnë rregullat për mënyrën e ushtrimit të ndjekjes penale,hetimit dhe gjykimit si dhe ekzekutimit të vendimeve gjyqësore.
-Bahkëpunimi juridik ndërkombëtar mbështetet në 4 konventa:K.e Ekstradimit,e Ndihmës juridike në fushën penale,e transmetimit të procedurave represive,e transferimit të personave të dënuar.
-GALVANOMETRI-regjitron reflekset psiko-kalvanike.shtypjen e gjakut,pulsin frymëmarrjen etj.
-OKSIHEMOGRAFI-përdoret për regjistrimin e arritjes së oksigjenit në gjak.
-AUTONOGRAFIA & TENOGRAFIA-regjstron rekasionet motorike
-Teknika Operative-është degë e teknikës kriminalistike e cila zhvillon metodat dhe mjete bashkëkohore të cilat zbatohen në punët operative me qëllim të mbledhjes dhe sigurimit të gjurmëve që ndihmojnë në zbulimin dhe sqarimin e veprës penale.
-Policia gjyqësore-tërësi e organeve të shtetit veprimtaria e të cilave synon të siguroj kushtet për ushtrimin e ndjekjes së veprave penale.
-Genjështarët patologjik (mitomanët, pseudologjia phantastica)- kanë një imagjinatë të gjallë dhe të bujshme dhe këto i tregojnë si realitet. Jo rrallë gënjështarët (konfabulatoret) nga njëra anë e dinë se gënjejnë ndërsa në anën tjetër beson në gënjeshtrën e tij si të vërtetë.
-Delikte-Akte individuale me të cilat shkelen normat e së drejtës
-Shkaqet e kriminalitetit-te jashtëm dhe të brendshëm
1.Të jashtëm ( ambientale ose shkaqet sociologjike)-kriza ekonomike,papunësia,kriza ekonomike,banimi,varfëria,pasuria,politike
fetare,racore nacionale,ndikimet kulturore dhe konfliktet etj.
2.Të brendshme-(faktorët krimogjen) individuale (Këtu vjen në shprehje karakteri personit,temperamenti,qendrimi,motivi,shprehija,in teresi,implikimet shoqërore,ideali,emocionet dhe vetitë e tjera në bazë të të cilave krijohet karakteri i një personaliteti.
-Kriminalistika preventive – domethënia e saj është në atë që ajo mjetet dhe metodat i aplikon me qëllim të shmangjes së veprave penale që të mos vij te pasojat e padëshiruara.
Kriminalistika represive – eshte ngusht e lidhur me shkencen e procedures penalo juridike e cila qon kah ndjekja penale,por edhe në të gjitha fazat e ndjekjes penale dhe veprimtarinë e subjekteve te saj.
Format që lajmrohen gjatë proceseven kriminalistike dallohen
Heuristikan
Kriminalistika silogjistiken
n Kriminalistika heuristike e paraqet veprën penale si dukuri reale dhe njihet si zbuluese e veprës penale dhe kryesit.Ajo i shfrytëzon mjetet e vëzhgimit,shënimeve,përvojës jetësore,njohuritë nga shkencat tekniko natyrore,eksperimentimi etj.
Kriminalistika silogjistike gjithashtu paraqetn veprën penale si dukuri reale por edhe si lëndë të ndjekjes penale dhe drejtës penale.Kjo niset nga besueshmëria se personi i caktuar është kryes i veprës penale si dhe shqyrton në mënyrën më të përsosur nxjerrjen e veprimeve dhe dëshmive nga procesi.Mjetet e kriminalistikës silogjistike janë kufizuar me rregullat e procedurës
-Parimet themelore të Kriminalistikës
1. PARIMI I LIGJSHMثRISث
2. PARIMI I Sث VثRTETثS DHE OBJEKTIVITETIT
3. PARIMI I SHPEJTثSISث DHE OPERATIVITETIT
4. PARIMI I PLANIFIKIMIT METODIK DHE TAKTIK
5. PARIMI I BAZUESHMثRISث DHE QثNDRUESHMثRISث
6. PARIMI I KOORDINIMIT DHE BASHKEPUNIMIT
7. PARIMI I UDHثHEQJES UNIKE
8. PARIMI I RUAJTJES Sث SEKRETIT ZYRTAR
9. PARIMI I PROCEDURثS PREVENTIVE
10. PARIMI I PROFESIONALIZIMIT DHE SPECIALIZIMIT
11. PARIMI I HUMANITETI Nث PRANIMIN E AUTORIZIMEVE
12. PARIMI I MBROJTJES Sث JETثVE
-Përpunimi kriminalistik-Ligjet dhe rregullat e shkencës kriminalistike, masat dhe veprimet e parapara qëllimi i të cilave është vërtetimi i ekzistimit të veprës penale dhe kryesit të saj, me zbulimin dhe mbledhjen e fakteve juridike relevante me ndihmën e të cilave identifikohet dhe e bënë qasjen te kryesi, dhe tregon lidhjen e pasojave në mes veprimeve të cilat i ka ndërmarrë dhe pasojat, çka në fazat e mëtejme të procedurës penale duhet të shërbejnë si bazë për marrjen e vendimeve penale të drejta.
-Gjurmët e veprave penale duhet kërkuar në:Vendin e ngjarjes kriminale,në kryesin e veprës kriminale,në viktimën,në sendet të cilat janë përdorur gjatë kryëerjes së veprës penal,në vendet të cilat kanë lidhje me veprën penale.
-Ndarja e gjurmëve në bazë të rëndësisë bëhet në dy grupe:
1.Gjurmët mbi të cilat mundet direkt te kryhet identifikimi i kryesit.
2. Gjurmët e tjera
3.-Ndarja klasike e gjurmëve: Gjurmët e shenjave të vijave papilare(gishtërinjëve, pëllëmbës, shputave);
4.Gjurmët e këmbës (këmbët e zbathura, në çorapa ose në këpucë);
5.Gjurmët e veturave (auto gumat etj.);
6.Gjurmët e kafshëve (shenjat e këmbës, thundrës, patkoi);
7.Gjurmët e mobileve;
8.Gjurmët e armëve (zjarrit dhe të ftohta)
-“VENDI I NGJARJES” nënkuptojmë secilin vend ku mund të gjenden gjurmët te cilat kanë dalë në lidhje me :
~ PثRGADITJEN
~ KRYERJEN
~ PASOJثN
~ VEPRثS PENALE OSE NGJARJES
Masat e sigurimit përfshijnë:
~ sigurimin e siperfaqes së vendit të ngjarjes (rrethekimin me litar, vendosjen e pengesave, shfrytëzimin e pengesave që kanë qenë siç janë rrethojat, jarci, rrugët, pastaj mbyllja e dyerve, vendosja e sigurimit etj.);
~ parandalimi i heqjes , dëmtimit, zhvendosjes apo fshehjes së provave materiale
~ mbrojtjen e vendit te ngjarjes ne gjendjen natyrale te tij deri sa kjo gjendje nuk fotografohet, matet, skicohet dhe përshkruhet;
Me rastin e hyrjes në vendin e ngjarjes duhet të jemi të kujdesshëm që me këtë rast të mos na shkatërrohen gjurmët.
Duhet të përpiqemi të hyjmë dhe të dalim rrugës së njëjtë, ndërsa gjurmët pasuese eventuale nga ekipi inspektues në menyrë precize të shënohen, si dhe te gjitha gjurmët për të cilat në mënyrë të pakundërshtueshme vërtetohet nga kush dhe prej nga rrjedhin.
Detyra e parë në vendin e ngjarjes është që ti ndihmohet të lënduarve nëse tregojnë shenja të jetës.
-POLIGRAFI-është detektor i gënjeshtrës
-INDICJET-(baza e dyshimit)janë –fakte që tregojnë për ekzistimin e veprës penale dhe për lidhmërinë e afërt ose të largët të kësaj vepredhe një personi.
-Indicjet ndahen në:
1.Indicjet që lindin para se të jetë kryer vepra penale
2.Indicjet që manifestohen me rastin e ekryerjes së veprës penale
3.Indicjet që manifestohen pas kryerjes së veprës penale.
-RACIA-është aksion operativ i përgaditur mirë dhe i rrufeshëm.
-Evidenca “MOS”-është njëra ndër evidencat kryesore e cila mbështetet në punën shumevjeçare duke u bazuar në atë se kriminelët profesionistë gjatë kryerjes së veprave penale zakonisht atakojnë të njëjtët objekte dhe përdorin të njëjten taktikë.
-ODOROLOGJIA-Identifikimi i personit në bazë të erës
-PSEUDOBALLAFAQIMI-Ballafaqimi i rrejshëm
-Pyetje Sugjestive(keshilluese,sugjeruese)
-Pyetje plotësishtë disnjuktive(strikte,kërkon përgjigje vetëm PO ose JO)
-Pyetje ekspektative(e pritshme)
-Pyetje deçizive ( me vendosmëri)
-Llojet e simulimeve-
1.Të metat dhe sëmundjet krijohen me qëllim
2.Sëmundja ose të metat ekzistojnë por manifestohen në formë më të rëndë ose në formë tjetër.
3.Sëmundaj ose e meta nuk ekziston fare mirëpo paraqitet.
-CORPORA DELICTI-(Njohja e sendeve me të cialt është kryer vepra)
-Krimet e luftës realizohen në këto mënyra:
Me vrasjen e njerëzve nga popullsia civile,me keqtrajtime(vrasje,torturë,përdhunime,etj),me vrasjen e robërve të luftës,me shkatërrimin e pasurisë private etj.
-Prova materiale të vendit të ngjarjes janë:
1.Objekte që kanë shërbyer si mjet për të kryer krimin.
2.Objekte që bartin mbi vete gjurmët e krimit
3.Objekte të tjera që mund të shërbejnë si mjete për zbulimin e krimeve dhe fajtorëve
4.Objekte që kanë qenë objekt i veprimeve kriminale të të pandehurit në rastin konkret në vrasje është viktima.
-Largësia e qitjes përcaktohet si:qitje me puçitje.nga afër dhe nga larg
-Qitje me puçitje-është ajo qitje kur gryka e tytës së armës ndodhet e puthitur plotësishtë me sipërfaqen e objektit që goditet.
Vetëvrasjet ndahen në :akute dhe kronike,direkte dhe indirekte.
-Llojet e tjera të vetëvrasjeve janë :vetëvrasja e dyfishtë,familjare,tendencioze,bilancore,recidive, altruistike,e kombinuar,e komlikuar etj.
-HEJLOSKOPIA-është metodë tek zbulimi i krimeve seksuale.”Hejloskopia” identifikon personat në bazë të gjurmëve të buzëve ,duke e matur gjatësinë,gejrësinë,hapsirën mes buzëve etj.
-Format e paraqitjes së kriminaliteti ekonomik
1.Përvetësimi i tepricave të evidencuara,të shkaktuara me përllogaritjen mesatare të humbjeve të lejuara në mall dhe në noramtiva të prodhimit.
2.Përvetësimi i tepricave të pa evidencuara,të shkaktuara me mashtrimin e kosnumuesve
3.Përvetësimi i tepricave të paevidencuara të krijuara me afarizëm për llogari vetjake
4.Korrupsioni dhe keqpërdorimi
5.Malverzimet e dobishme
6.Afarizmi i pandërgjegjshëm
-TRASEOLOGJIA-studion gjurmët që ka lënë objektet me një strukturë të jashtme të caktuar.Detyrë themelore e saj është idnetifikimi ia tij objekti që ka lënë gjurmë si dh mënyrn se si janë lënë ato.
-DAKTILOSKOPIA-metodë studimi.krahasimi dhe klasifikimi i vijave papilare me qëllim identifikimi të personave të veprave penale,në vazë të karakteristikave individuale që ekzistojnë në viajt papilare të lëkurës.
-KIROSKOPIA-studion gjurmët e pëllëbës së duarve
-BALISTIKA KRIMINALISTIKE- stdion metodat dhe mjetet tekniko shkencore për zbulimin,vlerësimin dhe ekzaminimin e gjurmëve të lëna nga armët e zjarrit dhe municioni që është përdoruru prej tyre.
-Balistika ndahet në:të jashtme dhe të brendshme
-Balistika e jashtme-studion lëvizjet e predhës pasi të dalë nga tyta,kur ndaj asaj predhe ushtron ndikim graviteti i tokës dhe rezistenca e ajrit.
-Balistika e brendshme-studion levizjet e predhës brenda tytës së armës së shtypur nag trysnia e gazrave dhe barutit.
-Balistika terminale-studion efektin e predhësnë shenjën e qëlluar,ndryshe quhet edhe balistika e cakut.
-اka është Kriminalistika-është disciplinë shkencore e cila mbron shoqërinë nga kriminaliteti,studion dhe i përpunon metodat dhe mjetet teknike për gjërmimin,fiksimin dhe kryerjen e provave me qëllim të zbulimit ,hetimit dhe gjykimit dhe parandalimit të veprave penale.
- Metodat e identifikimit në kriminalistikë janë:Teknike,Taktike dhe Metodike
-TEKNIKA E KRIMINALISTIKثS-është degë e kriminalistikës e cila merret më zbulimin,përsosjen e metodave më të përshtatshme tekniko-shkencore,për regjstrimin dhe identifikimin e personave,sigurimin dhe trajtimin material të gjurmëve dhe lëndëve të veprave penale.Teknika kriminalstike ndahet në:regjistruese,hetimore dhe operative
--Teknika hetimore-studion regjistrimin e gjurmëve dhe sendeve materiale të veprave penale.
-Teknika regjistruese- gjenë dhe përsos metodat dhe mjetet e përshtatshme shkencore për regjsitrimin dhe identifikimin tekniko-kriminalistike të personave,kufomave,sendeve dhe gjurmëve.
-Fazat e teknikës kriminalistike-Etike,Mistike,Ligjore dhe e ebindjes së lirë.
-Taktika kriminalistike-
-Metodika kriminalistike-shfrytëzon mjetet m teknikës kriminalistike dhe rekomandimet taktike me qëllim të zbulimit dhe sqarimit të veprave penale veç e veç.
-ADN-është mëtoda më e suksesshme për arsye se idëntifikon personin në bazë të gjurmëve gjenetike sepse molekulat e ADN-së janë të vetmet molekula që kanë aftësi të riprodhojnë vetveten.Ato bazohen në faktin se asnjë qenie njerqzore nuk ka trashegimi të njëjtë gjenetike.
-ALIBIA-deklaratë e rrjeshme e kryesit të veprës penale i cili mindohet ta fsheh krimin e bërë,p.sh.dekalron se nuk ka qene ne vendin e ngjarjes.
-PROVA-është objekt i të provuarit,tërësia e fakteve ,konstatimi i të cilave është i nevojshëm për zgjidhjen e drejtë të një çështjeje penale.
-Pyetjet e “arta” të Kriminalistikës janë:اka?,Kush?,Kur?,Ku?,Si?,Me çka?,Pse?,Kënd ose çka?,Me kë?
-Dispozitat procedurale caktojnë rregullat për mënyrën e ushtrimit të ndjekjes penale,hetimit dhe gjykimit si dhe ekzekutimit të vendimeve gjyqësore.
-Bahkëpunimi juridik ndërkombëtar mbështetet në 4 konventa:K.e Ekstradimit,e Ndihmës juridike në fushën penale,e transmetimit të procedurave represive,e transferimit të personave të dënuar.
-GALVANOMETRI-regjitron reflekset psiko-kalvanike.shtypjen e gjakut,pulsin frymëmarrjen etj.
-OKSIHEMOGRAFI-përdoret për regjistrimin e arritjes së oksigjenit në gjak.
-AUTONOGRAFIA & TENOGRAFIA-regjstron rekasionet motorike
-Teknika Operative-është degë e teknikës kriminalistike e cila zhvillon metodat dhe mjete bashkëkohore të cilat zbatohen në punët operative me qëllim të mbledhjes dhe sigurimit të gjurmëve që ndihmojnë në zbulimin dhe sqarimin e veprës penale.
-Policia gjyqësore-tërësi e organeve të shtetit veprimtaria e të cilave synon të siguroj kushtet për ushtrimin e ndjekjes së veprave penale.
-Genjështarët patologjik (mitomanët, pseudologjia phantastica)- kanë një imagjinatë të gjallë dhe të bujshme dhe këto i tregojnë si realitet. Jo rrallë gënjështarët (konfabulatoret) nga njëra anë e dinë se gënjejnë ndërsa në anën tjetër beson në gënjeshtrën e tij si të vërtetë.
-Delikte-Akte individuale me të cilat shkelen normat e së drejtës
-Shkaqet e kriminalitetit-te jashtëm dhe të brendshëm
1.Të jashtëm ( ambientale ose shkaqet sociologjike)-kriza ekonomike,papunësia,kriza ekonomike,banimi,varfëria,pasuria,politike
fetare,racore nacionale,ndikimet kulturore dhe konfliktet etj.
2.Të brendshme-(faktorët krimogjen) individuale (Këtu vjen në shprehje karakteri personit,temperamenti,qendrimi,motivi,shprehija,in teresi,implikimet shoqërore,ideali,emocionet dhe vetitë e tjera në bazë të të cilave krijohet karakteri i një personaliteti.
-Kriminalistika preventive – domethënia e saj është në atë që ajo mjetet dhe metodat i aplikon me qëllim të shmangjes së veprave penale që të mos vij te pasojat e padëshiruara.
Kriminalistika represive – eshte ngusht e lidhur me shkencen e procedures penalo juridike e cila qon kah ndjekja penale,por edhe në të gjitha fazat e ndjekjes penale dhe veprimtarinë e subjekteve te saj.
Format që lajmrohen gjatë proceseven kriminalistike dallohen
Heuristikan
Kriminalistika silogjistiken
n Kriminalistika heuristike e paraqet veprën penale si dukuri reale dhe njihet si zbuluese e veprës penale dhe kryesit.Ajo i shfrytëzon mjetet e vëzhgimit,shënimeve,përvojës jetësore,njohuritë nga shkencat tekniko natyrore,eksperimentimi etj.
Kriminalistika silogjistike gjithashtu paraqetn veprën penale si dukuri reale por edhe si lëndë të ndjekjes penale dhe drejtës penale.Kjo niset nga besueshmëria se personi i caktuar është kryes i veprës penale si dhe shqyrton në mënyrën më të përsosur nxjerrjen e veprimeve dhe dëshmive nga procesi.Mjetet e kriminalistikës silogjistike janë kufizuar me rregullat e procedurës
-Parimet themelore të Kriminalistikës
1. PARIMI I LIGJSHMثRISث
2. PARIMI I Sث VثRTETثS DHE OBJEKTIVITETIT
3. PARIMI I SHPEJTثSISث DHE OPERATIVITETIT
4. PARIMI I PLANIFIKIMIT METODIK DHE TAKTIK
5. PARIMI I BAZUESHMثRISث DHE QثNDRUESHMثRISث
6. PARIMI I KOORDINIMIT DHE BASHKEPUNIMIT
7. PARIMI I UDHثHEQJES UNIKE
8. PARIMI I RUAJTJES Sث SEKRETIT ZYRTAR
9. PARIMI I PROCEDURثS PREVENTIVE
10. PARIMI I PROFESIONALIZIMIT DHE SPECIALIZIMIT
11. PARIMI I HUMANITETI Nث PRANIMIN E AUTORIZIMEVE
12. PARIMI I MBROJTJES Sث JETثVE
-Përpunimi kriminalistik-Ligjet dhe rregullat e shkencës kriminalistike, masat dhe veprimet e parapara qëllimi i të cilave është vërtetimi i ekzistimit të veprës penale dhe kryesit të saj, me zbulimin dhe mbledhjen e fakteve juridike relevante me ndihmën e të cilave identifikohet dhe e bënë qasjen te kryesi, dhe tregon lidhjen e pasojave në mes veprimeve të cilat i ka ndërmarrë dhe pasojat, çka në fazat e mëtejme të procedurës penale duhet të shërbejnë si bazë për marrjen e vendimeve penale të drejta.
-Gjurmët e veprave penale duhet kërkuar në:Vendin e ngjarjes kriminale,në kryesin e veprës kriminale,në viktimën,në sendet të cilat janë përdorur gjatë kryëerjes së veprës penal,në vendet të cilat kanë lidhje me veprën penale.
-Ndarja e gjurmëve në bazë të rëndësisë bëhet në dy grupe:
1.Gjurmët mbi të cilat mundet direkt te kryhet identifikimi i kryesit.
2. Gjurmët e tjera
3.-Ndarja klasike e gjurmëve: Gjurmët e shenjave të vijave papilare(gishtërinjëve, pëllëmbës, shputave);
4.Gjurmët e këmbës (këmbët e zbathura, në çorapa ose në këpucë);
5.Gjurmët e veturave (auto gumat etj.);
6.Gjurmët e kafshëve (shenjat e këmbës, thundrës, patkoi);
7.Gjurmët e mobileve;
8.Gjurmët e armëve (zjarrit dhe të ftohta)
-“VENDI I NGJARJES” nënkuptojmë secilin vend ku mund të gjenden gjurmët te cilat kanë dalë në lidhje me :
~ PثRGADITJEN
~ KRYERJEN
~ PASOJثN
~ VEPRثS PENALE OSE NGJARJES
Masat e sigurimit përfshijnë:
~ sigurimin e siperfaqes së vendit të ngjarjes (rrethekimin me litar, vendosjen e pengesave, shfrytëzimin e pengesave që kanë qenë siç janë rrethojat, jarci, rrugët, pastaj mbyllja e dyerve, vendosja e sigurimit etj.);
~ parandalimi i heqjes , dëmtimit, zhvendosjes apo fshehjes së provave materiale
~ mbrojtjen e vendit te ngjarjes ne gjendjen natyrale te tij deri sa kjo gjendje nuk fotografohet, matet, skicohet dhe përshkruhet;
Me rastin e hyrjes në vendin e ngjarjes duhet të jemi të kujdesshëm që me këtë rast të mos na shkatërrohen gjurmët.
Duhet të përpiqemi të hyjmë dhe të dalim rrugës së njëjtë, ndërsa gjurmët pasuese eventuale nga ekipi inspektues në menyrë precize të shënohen, si dhe te gjitha gjurmët për të cilat në mënyrë të pakundërshtueshme vërtetohet nga kush dhe prej nga rrjedhin.
Detyra e parë në vendin e ngjarjes është që ti ndihmohet të lënduarve nëse tregojnë shenja të jetës.
-POLIGRAFI-është detektor i gënjeshtrës
-INDICJET-(baza e dyshimit)janë –fakte që tregojnë për ekzistimin e veprës penale dhe për lidhmërinë e afërt ose të largët të kësaj vepredhe një personi.
-Indicjet ndahen në:
1.Indicjet që lindin para se të jetë kryer vepra penale
2.Indicjet që manifestohen me rastin e ekryerjes së veprës penale
3.Indicjet që manifestohen pas kryerjes së veprës penale.
-RACIA-është aksion operativ i përgaditur mirë dhe i rrufeshëm.
-Evidenca “MOS”-është njëra ndër evidencat kryesore e cila mbështetet në punën shumevjeçare duke u bazuar në atë se kriminelët profesionistë gjatë kryerjes së veprave penale zakonisht atakojnë të njëjtët objekte dhe përdorin të njëjten taktikë.
-ODOROLOGJIA-Identifikimi i personit në bazë të erës
-PSEUDOBALLAFAQIMI-Ballafaqimi i rrejshëm
-Pyetje Sugjestive(keshilluese,sugjeruese)
-Pyetje plotësishtë disnjuktive(strikte,kërkon përgjigje vetëm PO ose JO)
-Pyetje ekspektative(e pritshme)
-Pyetje deçizive ( me vendosmëri)
-Llojet e simulimeve-
1.Të metat dhe sëmundjet krijohen me qëllim
2.Sëmundja ose të metat ekzistojnë por manifestohen në formë më të rëndë ose në formë tjetër.
3.Sëmundaj ose e meta nuk ekziston fare mirëpo paraqitet.
-CORPORA DELICTI-(Njohja e sendeve me të cialt është kryer vepra)
-Krimet e luftës realizohen në këto mënyra:
Me vrasjen e njerëzve nga popullsia civile,me keqtrajtime(vrasje,torturë,përdhunime,etj),me vrasjen e robërve të luftës,me shkatërrimin e pasurisë private etj.
-Prova materiale të vendit të ngjarjes janë:
1.Objekte që kanë shërbyer si mjet për të kryer krimin.
2.Objekte që bartin mbi vete gjurmët e krimit
3.Objekte të tjera që mund të shërbejnë si mjete për zbulimin e krimeve dhe fajtorëve
4.Objekte që kanë qenë objekt i veprimeve kriminale të të pandehurit në rastin konkret në vrasje është viktima.
-Largësia e qitjes përcaktohet si:qitje me puçitje.nga afër dhe nga larg
-Qitje me puçitje-është ajo qitje kur gryka e tytës së armës ndodhet e puthitur plotësishtë me sipërfaqen e objektit që goditet.
Vetëvrasjet ndahen në :akute dhe kronike,direkte dhe indirekte.
-Llojet e tjera të vetëvrasjeve janë :vetëvrasja e dyfishtë,familjare,tendencioze,bilancore,recidive, altruistike,e kombinuar,e komlikuar etj.
-HEJLOSKOPIA-është metodë tek zbulimi i krimeve seksuale.”Hejloskopia” identifikon personat në bazë të gjurmëve të buzëve ,duke e matur gjatësinë,gejrësinë,hapsirën mes buzëve etj.
-Format e paraqitjes së kriminaliteti ekonomik
1.Përvetësimi i tepricave të evidencuara,të shkaktuara me përllogaritjen mesatare të humbjeve të lejuara në mall dhe në noramtiva të prodhimit.
2.Përvetësimi i tepricave të pa evidencuara,të shkaktuara me mashtrimin e kosnumuesve
3.Përvetësimi i tepricave të paevidencuara të krijuara me afarizëm për llogari vetjake
4.Korrupsioni dhe keqpërdorimi
5.Malverzimet e dobishme
6.Afarizmi i pandërgjegjshëm
-TRASEOLOGJIA-studion gjurmët që ka lënë objektet me një strukturë të jashtme të caktuar.Detyrë themelore e saj është idnetifikimi ia tij objekti që ka lënë gjurmë si dh mënyrn se si janë lënë ato.
-DAKTILOSKOPIA-metodë studimi.krahasimi dhe klasifikimi i vijave papilare me qëllim identifikimi të personave të veprave penale,në vazë të karakteristikave individuale që ekzistojnë në viajt papilare të lëkurës.
-KIROSKOPIA-studion gjurmët e pëllëbës së duarve
-BALISTIKA KRIMINALISTIKE- stdion metodat dhe mjetet tekniko shkencore për zbulimin,vlerësimin dhe ekzaminimin e gjurmëve të lëna nga armët e zjarrit dhe municioni që është përdoruru prej tyre.
-Balistika ndahet në:të jashtme dhe të brendshme
-Balistika e jashtme-studion lëvizjet e predhës pasi të dalë nga tyta,kur ndaj asaj predhe ushtron ndikim graviteti i tokës dhe rezistenca e ajrit.
-Balistika e brendshme-studion levizjet e predhës brenda tytës së armës së shtypur nag trysnia e gazrave dhe barutit.
-Balistika terminale-studion efektin e predhësnë shenjën e qëlluar,ndryshe quhet edhe balistika e cakut.